Behawioryzm teleologiczny (ang. teleological behaviorism)
Zakłada, że psychologia powinna badać wszystkie zjawiska poprzez sprowadzanie ich do zachowań zewnętrznych. Uznaje, że przedmiotem badań w psychologii powinny być obserwowalne zachowania.
Behawioryzm teleologiczny traktuje cechy osobowości, uczucia czy zamiary jako typowe wzorce aktywności rozciągnięte w czasie stanowiące wzór specyficznych, powtarzających się zachowań (np. troska to mówienie, że się martwi, pomaganie, itd.). Zakłada, że treści mentalne (myśli, emocje itp.) są formami zachowania, a nie czynnikami wywołującymi zachowanie. Postawa, przekonania czy uczucia nie odnoszą się do umysłu i czegoś rezydującego w człowieku, lecz są ujawniającymi się wzorcami zachowania. Behawioryzm teleologiczny zakłada, że te wzory nie mogą być tłumaczone bezpośrednimi przyczynami, ale poprzez analizę czynników wpływających na ich rozwijanie się i utrzymywanie. Uznaje, iż obserwacja powinna obejmować przeszłość oraz powinna być kontynuowana w przyszłości, by wyłonić sens obserwowanego zachowania.
Głównym aspektem charakteryzującym behawioryzm teleologiczny jest koncentracja na zachowaniach dobrowolnych lub proaktywnych, które również są motywowane czynnikami środowiskowymi, ale jest to mniej oczywiste niż w przypadku innych rodzajów zachowań.