Uczenie łańcuchów zachowań od końca (ang. backward chaining)
Metoda uczenia łańcucha zachowań polegająca na opanowaniu przez osobę jednego ogniwa na raz zaczynając od ostatniego ogniwa (uczone jest jako pierwsze) i dodając każde nowe w odwrotnej kolejności łańcucha aż do nauczenia się całego łańcucha. W tej procedurze nauczyciel wykonuje z uczniem wszystkie elementy łańcucha zachowań oprócz ostatniego, w stosunku do którego stosuje podpowiedzi i wzmacnia wykonanie tego zachowania stopniowo wycofując podpowiedzi. Po samodzielnym wykonaniu przez ucznia ostatniego elementu nauczyciel wykonuje z nim wszystkie elementy łańcucha oprócz ostatniego, który uczeń wykonuje samodzielnie. W następnej kolejności uczone jest samodzielne wykonanie przedostatniego elementu, a ostatni element uczeń wykonuje już sam. Po samodzielnym wykonaniu przez ucznia przedostatniego i ostatniego elementu nauczyciel wykonuje z uczniem wszystkie elementy oprócz trzeciego od końca, przedostatniego i ostatniego i tak dalej aż do momentu, gdy cały łańcuch będzie wykonywany przez ucznia samodzielnie.
W uczeniu łańcuchów zachowań od końca starsze ogniwa otrzymały więcej wzmocnienia i stały się bardziej ugruntowane niż nowsze kroki, co sprawia, że kroki, które są powiązane ze wzmocnieniem lub bezpośrednio go poprzedzają mają tendencję do uzyskiwania właściwości wzmacniających i często same działają jako wzmocnienie.
Każde ogniwo w łańcuchu ma dwie funkcje:
- związaną z zachowaniem przed nim – wzmacnia poprzednie zachowanie,
- związaną z zachowaniem po nim – służy jako bodziec różnicujący do kolejnego kroku.
Uczenie łańcuchów zachowań od końca jest skuteczną metodą zapamiętywania list, wierszy, modlitw, piosenek i tym podobnych. Ucząc się wiersza wstecz każda kolejna zwrotka, która się pojawi, została lepiej opanowana niż poprzednie części, co zmniejsza prawdopodobieństwo, że zostanie zapomniana, a bardziej jest prawdopodobne, że ten utwór zostanie szybko zapamiętany.
Uczenie łańcuchów zachowań od końca często działa szybciej niż łączenie do przodu, ponieważ ostatnie ogniwo jest bliżej wzmocnienia, a nowo dodane ogniwa są wzmacniane wcześniej i same szybciej stają się skutecznymi wzmocnieniami.