Nauczanie precyzyjne to stworzony przez Ogden’a Lidsley’a na zasadach behawioryzmu system służący do każdego rodzaju kształcenia. Nie ma tu znaczenia zakres opanowywanych umiejętności, ich treść, wiek, stopień sprawności intelektualnej czy posiadanie zaburzeń rozwojowych.
Nauczanie precyzyjne – opis
Nauczanie precyzyjne jest tak naprawdę precyzyjną i systematyczną metodą oceny programów i taktyk nauczania. Nauczenie precyzyjne to system. Nie jest programem czy sposobem nauczania, ale systemem precyzyjnego definiowania i stałego pomiaru zachowania, jego monitorowania, analizowania danych i podejmowania szybkich oraz opartych na danych decyzji w celu poprawy zachowania. Należy do ilościowych metod analizy zachowania. Jego głównym punktem odniesienia jest koncentracja na płynności i sprawności zachowań. Nauczyciel stosujący nauczanie precyzyjne ma za zadanie tak dostosować program nauczania, aby osiągnąć biegłość ucznia.
Nauczanie precyzyjne można skutecznie stosować w przypadku każdej zmiany zachowania począwszy od nauki komunikowania się uczniów z autyzmem a skończywszy na nauce złożonych czynności u sportowców czy chirurgów. Najprostszym do zapamiętania opisem nauczania precyzyjnego to proces na których składa się wskazywanie celów, rejestracja zachowań, zmiana i ponowne podejmowanie działań (Kubina & Yurich, 2012).
Nauczanie precyzyjne, wbrew swojej nazwie nie jest metodą nauczania, ale sposobem weryfikacji, czy stosowany sposób nauczania przynosi założone rezultaty. Jest to przede wszystkim wyjątkowo skuteczne narzędzie pomiaru uczenia się. Zasadnicza wartość nauczania precyzyjnego polega na określeniu obszaru rozwijanej umiejętności a następnie stosowanie codziennych sesji nauczania, monitorowania oceny postępów oraz dostosowywania się do zebranych w ten sposób danych w celu optymalizacji uczenia się (Lindsley, 1992).
Nauczanie precyzyjne – zasady
Nauczanie precyzyjne opiera się na czterech podstawowych zasadach (Hughes, Beverley & Whitehead, 2007):
- Uczący się wie najlepiej. W nauczaniu precyzyjnym reakcja uczącego się na zadanie lub podejście do nauki jest najlepszym wskaźnikiem tego, czy metoda nauczania jest skuteczna i działa. Jeśli u ucznia następuje poprawa to program jest dla niego dobry. Jeśli nie, to program zawiera wady, jest niewłaściwy i należy go zmienić. Tym samym za przyczynę porażki programu edukacyjnego nie jest obarczany uczeń tylko wadliwość programu edukacyjnego. Wynik ucznia jest traktowany jako produkt nauczania, co oznacza, iż należy zmienić coś w programie w nie w uczniu.
-
- Koncentracja na bezpośrednio obserwowalnych zachowaniach. Ta praktyczna zasada pozwala na uniknięcie niejednoznaczności oraz umożliwia dokładne wskazanie, czy poprawiają się wyniki ucznia w odniesieniu do stosownej metody nauczania. Zasada ta zobowiązuje nauczyciela do tego, aby mierzył konkretne, bezpośrednio obserwowalne zachowania, które można policzyć i zarejestrować.
- Częstotliwość jako miara zachowania. Nauczanie precyzyjne koncentruje się na pomiarze zachowań, które można określić przy pomocy liczb odnoszących się do częstości występowania mierzonego zachowania w jednostce czasu. Miarą efektywności zachowań jest ich biegłość wyrażana za pomocą częstotliwości, która wykazuje wiele zalet w odniesieniu do tradycyjnie stosowanych miar w edukacji takich jak np. procent poprawności. Zachowanie, które jest opanowane w stopniu biegłym jest utrzymywane dłużej, jest mniej podatne na rozpraszające warunki oraz jest bardziej prawdopodobne, że zostaną zastosowane, zaadaptowane lub połączone w nowych sytuacjach edukacyjnych, nawet w przypadku braku określonych instrukcji (Lindsley, 1991; Binder, 1996; West i Young, 1992).
- Wizualizacja. Nauczanie precyzyjne wykorzystuje zapis i wizualizację wyników pod postacią standardowego wykrecu celeracji w celu podjęcia dalszych decyzji.
Analiza danych
Jednym z elementów nauczania precyzyjnego jest analiza zebranych danych. Jej przedmiotem są następujące czynniki (Hughes, Beverley & Whitehead, 2007):
- Analiza każdego zadania pod kątem tego, jakie umiejętności wstępne, elementy lub komponenty są wymagane do jego wykonania. Jednym z głównych powodów, dla których uczeń doświadcza problemów w nauce, jest to, że nie jest w stanie sprostać niektórym z wymaganych elementów danego zadania. Na przykład, jeśli dziecko ma trudności z rozszyfrowaniem niektórych podstawowych dźwięków, prawdopodobnie będzie mieć problemy z czytaniem nowych słów zawierających te elementy. Nabycie biegłości w zakresie podstawowych elementów może poprawić przyszłe uczenie się nowych umiejętności.
- Budowanie częstotliwości jest metodą stosowaną do rozwijania zarówno dokładności, jak i odpowiedniej prędkości w kluczowych elementach. Biegła umiejętność jest wykonywana automatycznie i bezproblemowo. Dokładność przy odpowiedniej prędkości ma zasadnicze znaczenie dla oceny poziomu biegłości. Dwoje dzieci może uzyskać taki sam wynik zadania, ale jednemu z nich mogło to zająć trzydzieści minut, a drugiemu pięć. Częstotliwość odnosi się do zliczania w czasie lub określonym przedziale czasowym liczby odpowiedzi.
- Pomiar uczenia się lub zachowania. Nauczanie precyzyjne jest zasadniczo metodą pomiaru uczenia się, która może pomóc nauczycielom podejmować odpowiednie decyzje dotyczące skuteczności nauczania. Nauczyciel zbiera dane codziennie i wykorzystuje je w celu podejmowania decyzji instruktażowych przynajmniej raz w tygodniu. Analiza danych wskazuje czy zadanie jest zbyt trudne, zbyt łatwe, czy dziecko wymaga dalszych instrukcji, dalszej praktyki, czy też powinno przejść do bardziej złożonych zadań i, co najważniejsze, czy przyjęte metody nauczania przynoszą pożądane efekty. Nauczanie precyzyjne zapewnia nauczycielom wszystkie informacje, których powinni potrzebować, aby podejmować skuteczne decyzje dotyczące uczenia się.
Nauczanie precyzyjne w praktyce
Nauczanie precyzyjne to cykl, na który składa się sześć tworzących go elementów:
- wyszczególnianie zachowań,
- obserwacja,
- liczenie,
- wizualizacja wyników,
- analiza danych.
- podejmowanie decyzji.
Samo nauczanie polega na wielokrotnym powtarzaniu uczonych zachowań zgodnie ze szczegółową instrukcją wypracowaną w odniesieniu do uczonego zachowania. Wiele badań potwierdziło skuteczność nauczania precyzyjnego w poprawie wyników w nauce. Dzieci uczone z wykorzystaniem tej metody są w stanie w ciągu jednego roku opanować materiał dwóch a nawet czterech lat nauki (Hughes, Beverley & Whitehead, 2007).
Cytowane prace
Binder, C. (1996). Behavioral fluency: Evolution of a new paradigm. The Behavior Analyst, 19, 163-197.
Hughes, J. Carl & Beverley, Michael & Whitehead, Juliet. (2007). Using precision teaching to increase fluency of word reading with problem readers. European Journal of Behavior Analysis. 8. 221-238.
Kubina, R. M., Yurich, K. K. L. (2012). The precision teaching book. Lemont, PA: Greatness Achieved Publishing Company.
Lindsley, O. R. (1991). Precision teaching’s unique legacy from B. F. Skinner. Journal of Behavioral Education, 1, 253-266.
Lindsley, O. R. (1992). Precision teaching: Discoveries and effects. Journal of Applied Behavior Analysis, 25(1), 51-57.
West, R. P., & Young, K. R. (1992). Precision teaching. In R. P. West & L. A. Hamerlynck (Eds.), Designs for excellence in education: The legacy of B. F. Skinner (pp. 113-146). Longmont, CO: Sopris West, Inc.